Damco 21

Type: Sleepboot
Scheepsnaam: DAMCO 21 – ALEXANDER VON ENGELBERG
MOTOR – PK: DEUTZ – 2 X 1000 PK

Afmeting: 61,90 X 10,19 M


Een sleepboot is een vaartuig dat gebouwd is om andere vaartuigen te slepen. Deze sleepboot behoorde tot de riviersleepboten, meestal ‘boven-’ of ‘strekke-boten’ genoemd. De bovenboot was een sleepboot met een sterkte variërend tussen de 400 en 4000 pk, particulier of van een rederij. De boten met grote vermogens waren vrijwel allemaal van een rederij, zogenaamde Firma-boten. Alle boten waren voorzien van strangenlieren, met draadtrommels variërend van twee tot acht stuks, waarop de sleepdraden zaten door de vakman ‘strangen’ genoemd. Ze verschilden in lengte en dikte naargelang het vermogen van de sleepboot. De No. 1-strang was het dikst (± 32 mm) en ± 200 m lang. De No. 8-strang was het dunst (± 22 mm) en het langst, 1500 á 1600 m. Het diameterverschil had twee redenen. In de eerste plaats hoe langer een strang was, hoe meer rek (dus minder snel breken). In de tweede plaats: hoe dunner, hoe soepeler en lichter de strang. De grote Rijnsleepboten konden stroomopwaarts wel tot acht sleepschepen slepen.

De bouw van een nieuwe sleepboot in 1959, die de naam DAMCO 21 kreeg, is opmerkelijk te noemen omdat in diezelfde periode een Nederlands/Duitse combinatie en de Franse staatsrederij CFNR, druk aan het experimenteren waren met de uit Amerika overgewaaide duwvaart. Directeur W.F. van Gunsteren van Damco Scheepvaart Maatschappij in Rotterdam, geloofde geheel niet in het duwvaartconcept, zeker niet voor de Midden- en Boven-Rijn en gaf zijn technische man, C. Schijvens opdracht de mooiste motorsleepboot uit de geschiedenis van de Rijnvaart te ontwerpen. Om een tegenwicht te kunnen vormen tegen de oprukkende duwvaart moest de sleepboot voorzien worden van de modernste snufjes. Maar werd niet uitgerust met een radarinstallatie. Om het een en ander gerealiseerd te krijgen werden er twee scheepswerven ingeschakeld. Het casco van de DAMCO 21 werd gebouwd bij de scheepsbouw Unie in Groningen terwijl de afbouw plaatsvond bij scheepswerf De Waal in Zaltbommel.

De DAMCO 21 – ALEXANDER VON ENGELBERG was één van de mooiste sleepboten van de Damco Scheepvaartmaatschappij NV in Rotterdam. Deze rederij had in de vorige eeuw een enorme vloot van eigen sleepschepen en sleepboten. Alsmede een groot aantal vracht- en tankschepen met eigen voortstuwing. Damco is in 1974 geheel opgegaan in de Nedlloyd. De sleepboten en vrachtschepen waren inmiddels grotendeels afgevoerd, terwijl de tankers overgingen naar de Nedlloyd Rijn- en Binnenvaart.

In 1973 werd de DAMCO 21, uit de vaart genomen en verkocht naar Triton Rheinschiffahrts AG in Basel in Zwitserland. In 1974 in opdracht van Scylla Tours in Basel omgebouwd tot riviercruiseschip en kreeg de naam: SCYLLA.

Het casco is niet meer herkenbaar als DAMCO 21, maar omdat de opbouw zeer fraai is, heeft men deze bovenbouw gered voor de sloophamers. Allereerst heeft de bovenbouw in Papendrecht aan de wal gestaan. Daarna waren de stuurhut en roef in gebruik als kantine en kantoorruimte bij een metaalsloperij in Dordrecht. Omdat hij daar verwijderd moet worden is vereniging ‘De Binnenvaart’, serieus bezig om deze unieke opbouw van de sloop te redden.

Over de rederij Damco is door vereniging ‘De Binnenvaart’ in eigen beheer een special uitgebracht. Hierin staat de historie van deze rederij uitgebreid beschreven en het is voorzien van tientallen unieke foto’s. De special is te koop in het Binnenvaartmuseum.



1 / 9
De DAMCO 21 met sleep tijdens haar eerste reis in de Noord
2 / 9
Uiteraard werd de DAMCO 21 gefotografeerd aan de Loreley door de bekende scheepsfotograaf Bubenheim
3 / 9
De DAMCO 21 uitgerust met een grote strangenlier, bedienbaar vanuit de stuurhut, van wel acht strangen (stalen sleepdraden) om elk sleepschip, in de opvaart, te voorzien van een eigen sleepstrang
4 / 9
Foto: G. Dexheimer
5 / 9
Duidelijk zijn hier de strangen te zien - Foto: G. Dexheimer
6 / 9
De laatste nieuwgebouwde grote Rijnsleepboot was een plaatje – Foto: G. Dexheimer (1963)
7 / 9
De ruime opbouw van de DAMCO 21 – Foto: G. Dexheimer
8 / 9
Hier als riviercruiseschip SCYLLA in Kaub
9 / 9
De opbouw van de DAMCO 21 is bewaard gebleven – Foto: H. Schön

Eerst bekende gegevens:

- Gebouwd met de naam Damco 21 - Alexander von Engelberg
- EU Nummer: 2310445
- Bouwnummer: 5
- Bouwjaar: 1959
- Bouwwerf: Gebr. Niestern in Groningen 
- 1ste eigenaar: Damco Scheepvaart Maatschappij NV in Rotterdam
- Nationaliteit: Nederland

Zie voor meer info de databank ‘De Binnenvaartschepen’: klik hier